Het bijzondere paargedrag van de heggenmus

De vorige keer liet ik hier een fotoserie zien van de heggenmus bij donker weer. Op een sneeuwdag kwam er wederom een heggenmus foerageren op de voedertafel. De lichte vlekken in de achtergrond is sneeuw wat onderbroken wordt door een hoop snoeihout. Op internet las ik meer over het bijzondere paargedrag van dit vogeltje.

Een paartje heggenmus tolereert vaak een tweede mannetje (het bètamannetje) in hun territorium. Het eerste mannetje (het alfamannetje) probeert te verhinderen dat andere mannetjes met ‘zijn’ vrouwtje gaat paren. Toch slaagt het vrouwtje er regelmatig in om zich door het tweede mannetje te laten bevruchten. Voor het vrouwtje heeft dit twee voordelen. Een ongepaard bètamannetje zou anders het legsel van het paartje kunnen vernietigen. Door ook met het bètamannetje te paren, kan ze deze dreiging afwenden. Bovendien neemt het tweede mannetje een deel van de broedzorg van de jongen op zich. Zowel mannetjes als vrouwtjes kunnen er meerdere partners op nahouden.

Heggenmussen lijken wel geobsedeerd door seks. Ze paren erg vaak: één tot twee keer per uur, gedurende een tiental dagen. Doorgaans zijn die paringen erg kort en lijkt het er op alsof het mannetje gewoon over het vrouwtje springt. Het mannetje pikt in de cloaca van het vrouwtje waarop het een zaaddruppeltje produceert. Dit zorgt er voor dat het zaad van een voorganger uit de cloaca wordt verwijderd, zodat het zaad van het nieuwe mannetje meer kans heeft. Bron is deze site. Ook op de site van Nature Today staat een artikel geschreven over het seksleven van de heggenmus.

Wat ik leerde tijdens het schrijven van dit bericht is dat de heggenmus de kampioen is van de winterzangers. Meer nog dan de roodborst en de winterkoning kan je de heggenmus al in februari volop horen zingen. De mannetjes zingen vooral in de ochtendschemering vanuit de top van een struik, een boom of conifeer.