Het land van de Reune en de Wheer

Wij wonen sinds 1993 aan de Reune. De Reune vormt hier de grens tussen Overijssel en Friesland. De meesten van jullie zullen het inmiddels wel weten, maar wij wonen in Overijssel en kijken uit op Friesland.

Ik had mij al vaker afgevraagd hoe het komt dat de afwateringssloot die door het naastgelegen dorp, Marijenkampen loopt ook de Reune wordt genoemd. Het is zelfs zo dat het buurthuis in Marijenkampen de naam ‘t Reunedal heeft. Toen ik daarover op internet ging lezen kwamen er meer vragen dan antwoorden. Ik kwam er namelijk achter dat er ook nog een derde Reune is. Deze Reune loopt o.a. door buurtschap Thij en de Basse. Zie Google Maps . Op Google Maps zag ik dat alle Reunes uitkomen in het kanaal Steenwijk – Ossenzijl.

Uiteindelijk kwam ik terecht op de website van Bert Meijerink en daar vond ik het verrassende antwoord. Het watertje wat door Marijenkampen loopt is namelijk niet de Reune maar de Wheer (ook wel Woldwere, of Where genoemd). Het lijkt erop dat het buurthuis ten onrecht de naam ‘t Reunedal heeft gekregen. De Wheer loopt vanaf de Eese, via De Pol, via Marijenkampen, via het Dennebos, onder de Paasloregel door, langs zwembad ‘t Tolhekke, via Westenwold en eindigt in kanaal Steenwijk – Ossenzijl. Met behulp van markeringen op Google Maps en diverse foto’s neem ik jullie mee in de loop van de Wheer. De foto’s zijn op verschillende dagen genomen.

Ik ben gestart bij het Jodenveentje. Aan de kant waar ik stond te fotograferen stroomt het water van de Wheer het vennetje binnen en aan de overkant vervolgt de Wheer zijn loop richting de Steenwijkerweg. Jodenveentje op Google Maps.

Het vennetje is gelegen in buurtschap De Pol. Nabij dit vennetje (waar nu camping ‘t Veentje is) woonde de Joodse familie de Graaf, vandaar dat in de volksmond dit vennetje ‘t Jodenveentje wordt genoemd.

Vanaf De Pol gaan we naar buurtschap Marijenkampen. Ik stond op dit punt terwijl ik onderstaande foto maakte. De Wheer stroomt hier naar mij toe. Aan mijn linkerhand ligt de ijsbaan en daarnaast staat buurthuis ‘t Reunedal.

De Wheer doorkruist het kleine buurtschap Marijenkampen en gaat verder langs Dennebos, Oldemarktseweg en onder de Boslaan door naar….

…. Paasloregel.  Op dit punt komt de Wheer uit op een andere afwateringssloot.

En dat is dus de sloot die begint bij de Steenwijkerweg en is de sloot die langs ons huis loopt! Onderstaande foto is op dit punt genomen.

Vanaf dit punt is de Wheer ook beduidend breder en stroomt het water sneller. We volgen de Wheer langs de schapen en komen uit bij de Oldemarktseweg. Ik parkeerde mijn auto bij zwembad ‘t Tolhekke en wandelde vlak voor zonsondergang een klein stukje langs de Wheer.

Vanaf zwembad ‘t Tolhekke reed ik met de auto via de Hooiweg naar het volgende punt. De Wheer stroomt hier onder Westenwold door naar zuidwestelijke richting.

Vanaf Westenwold reed ik naar het kanaal Steenwijk – Ossenzijl. Ik had mijn doel bijna bereikt. Ik parkeerde hier de auto en ging te voet verder langs het kanaal richting Steenwijk.

Na een wandeling van een halve kilometer kwam ik aan bij de monding van de Wheer. Tot zover had ik mijn missie volbracht…

Maar hoe zit het nu met die verschillende sloten die allemaal de Reune worden genoemd. Bert Meijerink  geeft daarover duidelijkheid op zijn site. In Steenwijkerwold en in Marijenkampen werd vroeger elk beekje de Reune genoemd. En zo zal dat wellicht ook geweest zijn in ons dorp. Wat mij betreft blijven we de sloot naast ons huis dan ook gewoon de Reune noemen.

De Reune als provinciegrens

Naast ons huis loopt een sloot en die sloot noemen we de Reune. Deze sloot is een zogenaamde afwateringssloot en is gegraven tijdens de ruilverkaveling eind jaren zestig, begin jaren zeventig. De Reune begint aan de Steenwijkerweg en eindigt in het kanaal Steenwijk – Ossenzijl.

De Reune vormt over een traject van 2,5 km de grens tussen Overijssel en Friesland.  Het bepalen van deze grens is niet overal even handig geweest. Doordat de provinciegrens dwars door de landerijen gaat ligt een deel van de bewoning van ons dorp op Fries grondgebied. Sterker nog, bij onderstaande foto is te zien dat de Reune en dus de grens dwars door het boerenerf loopt. Op Google Maps kun je mooi zien dat het voorhuis van deze boerderijen in Overijssel liggen en de stallen in Friesland.

Ik vroeg mij af hoe dat in de praktijk zou zijn en ging op onderzoek uit. Daarvoor belde ik aan bij één van de boerderijen en vroeg ik aan de eigenaar hoe dat zit met die provinciegrens. Hij vertelde mij dat ze inderdaad aangewezen zijn op twee provincies. Ze betalen bijvoorbeeld onroerende zaakbelasting voor een deel aan gemeente Westellingwerf en een deel aan gemeente Steenwijkerland. Ook wat betreft het aanvragen van vergunningen zijn ze aangewezen op twee gemeentes. Nu kan het zo zijn dat het boerenbedrijf eerst alleen in Overijssel lag en dat ze voor uitbreiding land in Westellingwerf moesten kopen. Dat laatste ben ik vergeten te vragen.

Als je op Google Maps de grens tussen Friesland en Overijssel volgt dan kom je tot de conclusie dat de grens wel een grillige loop heeft. Tussen Schoterzijl en Et Wiede wordt over een lang traject de provinciegrens bepaald door het riviertje de Lende. Bij Et Wiede scheiden de Lende en de provinciegrens van elkaar. Naar mijn idee was het handiger geweest als ze de Lende consequent hadden aangehouden voor het bepalen van de grens.

Of wellicht was het nog beter geweest om het riviertje De Tsjonger (of Kuunder) te hanteren als provinciegrens. De Tsjonger vormt namelijk de taalgrens tussen het Fries sprekende gebied en het gebied waar met Stellingswerfs spreekt.  Het Stellingswerfs is het Saksisch dialect wat zowel in de Stellingwerven als ook in Noordwest Overijssel wordt gesproken. De Friezen die aan de noordkant van De Tsjonger wonen beschouwen de inwoners van de de Stellingwerven niet als Friezen. Terwijl ik met dit logje bezig was en daarvoor informatie zocht op internet kwam ik o.a. op  deze site terecht. Deze interessante site gaat over de geschiedenis van de Stellingwerven en Noordwest Overijssel.

Maar nu weer terug naar onze Reune. Op deze plaats is de Reune beduidend breder. Waarom dat zo is daar kom ik de volgende keer op terug. Op internet ontdekte ik namelijk nog veel meer interessant nieuws over de Reune.

En hier zijn we weer aangekomen bij de schapen op het licht berijpte weiland. De provinciegrens buigt bij de bomenrij aan de horizon af naar noord-noordwestelijke richting. Zie Google Maps. De Reune loopt verder in zuidwestelijke richting.

Wordt vervolgd.