Tijdens het fotograferen van de zwarte sterns in De Wieden voer de ecowaterbus langs. Deze vaart tussen bezoekerscentrum De Wieden en het stadje Blokzijl. Ik ben zolang op de Beulakerwiede geweest dat ik de ecowaterbus ‘s middags ook nog terug zag komen vanuit Blokzijl.

Een authentiek zeilschip voer voor mij langs. De Geertruida uit Werkendam.

De series die ik deze dagen publiceerde speelden zich met name af rond en op de Beulakerwijde, in de volksmond Beulakerwiede genoemd. De Beulakerwiede is een meer met een bijzondere geschiedenis. Het is ontstaan in de 18e eeuw toen een alles verwoestende storm het dorp Beulake overspoelde.

Midden op de Beulakerwiede staat een torenspits met een klok. Dit kunstwerk is al van verre te zien en nodigt uit om van dichtbij te gaan bekijken. Het is een kunstwerk dat herinnert aan de tragische geschiedenis van het verdronken dorp Beulake. We schrijven 1776.

Alphons ter Avest maakte het kunstwerk dat een beetje lijkt op de voormalige kerktoren van Beulake. Het is één van de vijftien kunstwerken in Overijssel die vergeten geschiedenissen, in het geval van Beulake letterlijk, boven water halen. Provincie Overijssel financiert het werk als onderdeel van de Canon van Overijssel en Natuurmonumenten beheert de opmerkelijke toren. Soms is het mogelijk om de klok daarvan te luiden.

De Romeinen ontdekten naar verluid al dat turf een interessante brandstof is. Het gedroogde product turf was eeuwenlang de belangrijkste brandstof. Vanaf de middeleeuwen krijgt de turfwinning in de streek een serieus karakter. Onder meer in de Gouden Eeuw is het een belangrijke bron van inkomsten. Grote hoeveelheden van die natuurlijke brandstof gaan dan per schip over de Zuiderzee naar het westen van het land. 

Ondertussen schieten de afgravingen van het veen veel te ver door. Smalle stukken land blijven over en die blijken later een makkelijke prooi voor natuurgeweld. Een zware storm in 1775 kondigt dat onheil al aan. Veel inwoners verlaten Beulake daarna. Een jaar later krijgt het dorp de genadeslag. Bij nieuw noodweer breken de dijken door en spoelt het wassende water van de Zuiderzee Beulake weg. De vijftig dorpsbewoners die nog waren overgebleven, verschansen zich in de kerk en krijgen pas na 36 uur hulp. Ondanks die ellende komt bij de ramp overigens niemand om het leven.

Het natuurgeweld hertekent het landschap wel ingrijpend. De omgeving van Beulake verandert in het meer dat nu als Beulakerwijde op de kaart staat. Aan één van de oevers ligt Bezoekerscentrum De Wieden van Natuurmonumenten. Dat ligt overigens ook aan het Beulakerpad dat ooit doorliep naar het verdwenen dorp. Vanaf het centrum vertrekken de excursieboten het gebied in en die komen vrijwel allemaal langs het kunstwerk en het eiland; op de plek waar Beulake heeft gelegen. Twee hoge bomen markeren de plaats van de voormalige kerk en de begraafplaats.

Het verdronken dorp Beulake geeft na eeuwen soms nog steeds geheimen prijs. Staphorster Rint Massier duikt vanaf 1968 decennialang in het meer op zoek naar overblijfselen. Hij vindt grote hoeveelheden scherven, flessen, gereedschappen, turf en andere materialen, waarvan een belangrijk deel is te zien in het Cultuur Historisch Centrum in Vollenhove. Ook het Bezoekerscentrum van Natuurmonumenten vertelt het verhaal van het verdronken dorp. De materialen van de voormalige huizen zijn later gebruikt in andere dorpen. De oude preekstoel uit de kerk van Beulake bleef wel bewaard. Die doet nu dienst in de Kleine of Mariakerk van Vollenhove. Na de ramp bouwen veel inwoners van Beulake in dat Zuiderzeestadje een nieuwe toekomst op. Bron is deze site.

Ik koerste de Beulakerwiede over naar een zwemplekje waar ik had afgesproken met vrienden. Onderweg kwam ik langs een plek waar fuiken hingen te drogen.

Na een prachtige dag op het water arriveerde ik aan het eind van de middag weer in Giethoorn, bij de thuishaven van de geleende boot. Nog een laatste foto, een foto van een bijzondere woonboot.