We gaan verder met de fotokuier die Jan en ik vorige week samen maakte. Vanaf het eco-aquaduct reden we naar de vogelkijkhut De Olde Maten. Jan heeft daar een mooi bericht over geschreven op zijn weblog. Vandaar reden we verder en kwamen we aan in buurtschap Zwartewatersklooster. Zie Google Maps.

Zwartewatersklooster ligt op een rivierduin tussen Hasselt en Zwartsluis. Het is een kleine woonkern met 12 erven, voornamelijk boerderijen. Vanuit de auto zagen we deze in het oog springende boerderij. Hier moest wel even een foto van gemaakt worden. Het bleef niet bij deze boerderij, we zagen nog meer interessants om te fotograferen.

Via een informatiebord kwamen we achter de geschiedenis van dit plekje en de oude boerderijen. Van 1233 tot ca. 1580 stond op deze plaats het Zwartewaterklooster…

Na de reformatie werd de kapel van het klooster verwoest en werden de drie overgebleven kloosterpanden ingericht tot boerderijen. De oudste drie boerderijen dateren uit 1786 en zijn deels met bouwmateriaal uit het voormalig klooster opgetrokken. Deze boerderijen werden rond 1780 afgebroken omdat ze in slechte staat waren en ten noorden van de kloosterplaats opnieuw opgebouwd op de plaats waar zij nu nog staan.

Terwijl we daar rondliepen en foto’s namen kwam een van de bewoners naar ons toe. We maakten een praatje. Hij wees ons op de beschadigde boom voor het huis. Die boom is meerdere keren geraakt door auto’s die de bocht te ruim namen.

Een weekje later, op een prachtige dag, ben ik opnieuw naar deze omgeving gereden. Op de dag dat Jan en ik daar samen waren hebben we de begraafplaats overgeslagen en die wilde ik toch wel bezoeken. Mijn eerste stop was aan de Zwartewaterkloosterweg ten oosten van het buurtschap. Zie Google Maps. Op onderstaande foto kun je zien dat ook het achterhuis wordt bewoond. Dubbele bewoning is in die contreien geen uitzondering, ook in het nabijgelegen Rouveen komt dat veel voor.

Op de begraafplaats hebben bewoners van Zwartewatersklooster, De Velde en Roebolligerhoek het recht van begraven. De begraafplaats ligt op een heuvel. Op de begraafplaats staat een huisje voor opslag (vroeger het lijkenhuisje) en een aantal enorme bomen.

Waarschijnlijk gaat de geschiedenis van deze begraafplaats terug tot de eerste dagen van het Benedictinessenklooster in de 13e eeuw. Nu is het kerkhof het gemeenschappelijke eigendom van de bewoners van ’t Klooster en de omliggende buurtschappen. De gemeente of de kerk hebben er niets mee te maken, de bewoners regelen hun zaken zelf. Sinds 1969 is het de Stichting Begraafplaats Zwartewatersklooster. 

In buurtschap Zwartewatersklooster, ook wel simpelweg ’t Klooster genoemd, vindt de familienaam Ten Klooster zijn oorsprong. Toen het in 1811 verplicht werd om een geslachtsnaam aan te nemen, kozen de bewoners van dit gehucht voor de achternaam Ten Klooster, naar de plek waar ze woonden. Veel is er sindsdien niet veranderd. Na 200 jaar wonen er nog steeds Ten Kloosters in Zwartewatersklooster. Het kan niet uitblijven dat de naam Ten Klooster de meest voorkomende naam is op deze begraafplaats. Dat wordt bevestigd op deze site. Begeleid door vogelgezang maakte ik een rondgang over de begraafplaats. In diverse teksten op de grafstenen lees je dat men zich geborgen weet bij God…

Als afsluiting van deze serie wil ik aandacht besteden aan een van de oude beroepen van de Ten Kloosters… Noordwest Overijssel was vanouds een streek waar veel eendenkooien waren. Sinds mensenheugenis zijn de Ten Kloosters actief als kooiker. Op een topografische kaart uit 1900 vind je naast de boerderijen ook de eendenkooien De Hutte en De Oude Kooi op de kaart. In een boek over eendenkooien uit 1944 wordt melding gemaakt van een aantal “oude, echte kooikersgeslachten die reeds vele jaren de vangerij beoefenen: […] De Ten Kloosters uit het Hasseltsche, die zich ook reeds over Friesland verspreid hebben”

Wie meer wil lezen over de geschiedenis van deze omgeving kan terecht op deze site en deze site. Deze sites heb ik tevens als bron gebruikt.