Tijdens ons verblijf op Texel kreeg ik van een andere fotograaf de tip om paddenstoelen te fotograferen op de Hoge Berg. Bij een zonnig moment besloot ik erheen te rijden. Aangekomen in de buurt van de aangegeven locatie, maakte ik eerst een foto van een idyllisch optrekje in de omgeving.

Vervolgens wandelde ik naar het hoogste punt. Dit perceel, het Doolhof, heette oorspronkelijk ‘Engelsteen’ en later ‘Engelse steen’. Dat heeft te maken met de grote steen die op het hoogste punt van de heuvel ligt. Op deze site kun je er alles over lezen. Ik heb daar een tijdje heerlijk rondgestruind, maar het heeft me geen mooie foto’s van paddenstoelen opgeleverd.

Op de terugweg naar de auto maakte ik een foto van het karakteristieke landschap met tuinwallen, op sien Tessels ‘tuunwoallen’. Deze landafscheidingen, opgebouwd uit opeengestapelde graszoden, dienden vroeger om te voorkomen dat vee het land van de buren bereikte. Naast hun praktische functie hebben de tuinwallen ook een grote ecologische waarde. Ze bieden een groeiplaats aan bijzondere plantensoorten, die op hun beurt weer talloze insecten aantrekken. De tuunwal is daarmee een uniek en kenmerkend element van het Texelse landschap.

Toen ik mijn weg vervolgde kwam ik langs werkzaamheden aan een tuinwal. Ik zette de auto aan de kant om er foto’s van te maken. Men was bezig met het herstellen van tuinwallen. De bovenkant van de tuinwal werd afgegraven. Vervolgens stapelde men nieuwe zoden bovenop de wal. De graszoden waren afkomstig van het naastgelegen weiland. Deze herstelwerkzaamheden mogen alleen uitgevoerd worden in de periode van 1 september tot 1 maart. Dit is de aangewezen tijd, omdat in deze maanden geen broedende vogels aanwezig zijn in de tuinwallen. Daarnaast zou het in de zomer te droog zijn en is de kans groot dat de graszoden verdrogen en dood gaan.

De oorsprong van de tuinwallen gaat terug naar de tweede helft van de zestiende eeuw. In die tijd werd op Texel het recht op overalweide afgeschaft. Dit hield in dat boeren hun vee niet meer overal mochten laten grazen, maar alleen op eigen land. Het Texelse duinlandschap liet het graven van sloten echter niet overal toe. Ook hout was schaars: er was toentertijd nog geen bos op het eiland. Beplanting stieft door de zilte grond vaak snel af. De creatieve Texelse boeren besloten daarom ’tuunwoallen’ aan te leggen, die nog altijd een belangrijk deel uitmaken van het landschap.

Tuinwallen zijn lage ‘muurtjes’ van ongeveer één à anderhalve meter hoog en een meter breed, gemaakt van op elkaar gestapelde graszoden. Vroeger werden de landafscheidingen bedekt met stekelige planten, zoals duindoorn of sleedoorn. Zo bleef het vee in eigen wei. Tegenwoordig vindt men andere begroeiing op de tuinwallen. Bloemen als grasklokjes, eikvarens, Engels gras, muizenoortjes en zandblauwtjes geven de wallen prachtige kleuren en trekken op hun beurt insecten aan. Noordse woelmuizen voelen zich thuis in droge tuinwallen. De ’tuunwoallen’ zorgen dus voor een grote diversiteit in flora en fauna in het oude Texelse land.

Halverwege de negentiende eeuw werd een groot aantal tuinwallen geruimd, omdat ze overbodig waren geworden. Een aantal jaren later werd een stuk oud Texels land, de Hoge Berg, echter omgedoopt tot landschapsreservaat. De boeren in het Hoge Berg-gebied kregen een vergoeding als zij de tuinwallen om hun land zouden laten staan en onderhouden. Inmiddels zijn de perceelafscheidingen beschermd verklaard en worden zelfs nieuwe exemplaren aangelegd. Tuinwallen zijn namelijk niet alleen handig en mooi; ook hebben ze een hoge natuurwaarde. Bron is deze site.