Tijdens de vakantie in het noorden van Fryslân maakte ik een autorit en een fietstocht langs de Waddendijk. Onderweg maakte ik vele stops om te genieten van het fenomenale uitzicht. Kenmerkend van het buitendijks gebied is het vee wat daar graast. Met name de vele paarden zijn een lust voor het oog.

Opvallende elementen in de zomerpolders zijn de dobben, die als heuvels in dit verder zo vlakke landschap opdoemen. Als het zeewater bij heel hoge vloed bezit neemt van het buitendijkse land, is er voor het vee nog zoet water te vinden in de dobbes. Dobbes zijn omgeven door een verhoogde rand waardoor ze tevens als vluchtplaats dienst doen tijdens hoog water. De dobbepaarden danken hun naam dus aan deze dobbes.

Waarom lopen er koeien, paarden en schapen in het buitendijks natuurgebied…

In het najaar voorafgaande aan het stormseizoen met kans op hoog water wordt het vee daar weggehaald. In 2006 in de nacht van 31 oktober ging het vreselijk mis. Er raasde een zware storm over het Noarderleech, waardoor het buitendijkse gebied bij Marrum overstroomde. De paarden waren voor de stormnacht eerst op een hoge dobbe gebracht waar ze een relatief veilige overnachtingsplek hadden. Op onverklaarbare wijze zijn ze tijdens de stormnacht toch naar de lagere Ozingadobbe gegaan. Op de rand van deze dobbe stonden de 150 paarden opgepakt omringd door water. In die dagen werden ze uiteraard wel voorzien van hooi en water.

De eerste reddingsactie door de Koninklijke Landmacht mislukte. De Friezin Micky Nijboer kwam op het idee een nieuwe reddingspoging uit te voeren gebaseerd op het natuurlijke gedrag van paarden. Bedoeling was de leidende merrie van de kudde te halsteren en deze naar de wal te leiden, in de hoop dat de andere paarden zouden volgen. Bij deze reddingsactie werden er op 3 november zes paarden met amazones gebruikt, vier in het water en twee op het land. Het halsteren van de leidende merrie bleek niet nodig, de opgesloten kudde volgde als vanzelf de amazones toen die zich erbij hadden gevoegd. Na ongeveer 15 minuten hadden alle paarden het vasteland bereikt. 25 paarden overleden door verdrinking, onderkoeling of longontsteking.

Op onderstaand filmpje is de reddingsactie te zien. Het filmpje heb ik door de jaren heen al tientallen keren bekeken toch krijg ik iedere keer weer opnieuw kippenvel. Nu ik ouder ben word ik er zelfs emotioneel van. Het zal de combinatie zijn van beeld en muziek.

Na het paardendrama ontstaat vanuit Dorpsbelang Marrum-Westernijtsjerk de wens om een wandelroute aan te leggen als eerbetoon aan de reddingsactie. Die route is gerealiseerd in 2018, in samenwerking met Sense of Place en It Fryske Gea. De paardenhoeven in beton is het eerste onderdeel van het monument. Het hoogtepunt van de wandelroute is het liggende fotokunstwerk midden in de Ozingadobbe, de plek waar de paarden in 2006 ingesloten raakten.

Tijdens onze vakantie las ik over dit kunstwerk en besloot erheen te wandelen. Op weg naar de Ozingadobbe moest ik eerst door een paar weilanden met jongvee. Als kind was ik veelvuldig tussen de koeien op de boerderij te vinden dus ik was niet echt bang. Maar toen de koeien zo enthousiast op mij af kwamen huppelen moest ik toch wel even slikken. Het verstandigste is om ze te negeren en gewoon kordaat door te wandelen.

Zonder problemen kwam ik aan bij de Ozingadobbe. De afbeelding van het paardendrama komt van de hand van digital artist Marcel van Luit.

Van Luit speelt met diepte, contrast en kleur en is erg bedreven in het samensmeden van verschillende beelden tot een verhalend geheel, waardoor de afbeelding – ook in dit enorme formaat – haarscherp is en qua kleurpalet aansluit op het landschap.

Het kunstwerk ligt op de waterspiegel en beweegt mee met de waterstand. Het is vanaf afstand niet te zien maar alleen vanaf de verhoogde rand van de dobbe. Zo blijft de aanblik van het open landschap behouden. Zie de site van Sense of Place

Bovenop de dobbe stond een koe te grazen. Dat gaf mij een mooi doorkijkje naar het Tempeltje van Ids.

Vanaf de Ozingadobbe ben ik verder richting het Wad gewandeld. Daarvoor moest ik een aantal verrassende bruggetjes oversteken. De evenwichtsbalk is nooit mijn favoriet geweest, maar doordat ik mij kon vasthouden aan de leuning was het goed te doen. Waarom het dwarse obstakel is toegevoegd is mij niet duidelijk.

Ik wandelde door een prachtig kruidenrijk grasland. Na het passeren van weer een dijk, weer een sloot en de nodige hekken had ik verwacht aan de Waddenzee uit te komen, maar dat was te optimistisch gedacht. Op dit punt hield ik het voor gezien. Het werd steeds warmer en de dazen waren behoorlijk irritant.

Ik besloot om te keren. Via een korte omweg kwam ik langs de Alde dobbe met daarop een gebouwtje wat dateert uit 1914. Het leek mij dat dit een gemaaltje is geweest, maar zeker weten doe ik het niet.

Na de lange en mooie wandeling kwam ik weer terug bij de koeien. Ik vermoed dat de warmte ervoor zorgde dat ze geen stap verzetten toen ik langs kwam. Lopend over het pad met paardenhoeven arriveerde ik weer bij de Waddendijk waar ik de auto had geparkeerd.