Leggelderveld, bloeiende heide, klokjesgentiaan en beenbreek

Op een mooie middag fietste ik naar het Leggelderveld. Ik was specifiek op zoek naar bloeiende heide…

In het Leggelderveld maakte ik een wandeling. Op de achtergrond is de zendmast van Hoogersmilde te zien.

Tijdens mijn wandeling kwam ik langs een ven waar koeien lagen te herkauwen.

Na het passeren van het hek vervolgde ik mijn weg door Leggelderveld.

Vlak langs het pad zag ik tot mijn vreugde vele klokjesgentiaan staan. Helaas zaten er geen eitjes van het gentiaanblauwtje op deze klokjes.

Langs hetzelfde pad zag ik een voor mij onbekende plant staan. Via de app: PlantNet kwam ik erachter dat het de vruchtlichamen zijn van beenbreek. Zie ook deze site.

Gentiaanblauwtje zet eitjes af

Even vooraf de volgende opmerking. De onderstaande foto’s zijn genomen vanaf het wandelpad in Dwingelderveld. Door in te zoomen en te croppen heb ik het gentiaanblauwtje ‘dichterbij’ gehaald.

Het is per ongeluk dat ik een gentiaanblauwtje in vlucht heb vastgelegd. De foto’s zijn niet haarscherp, omdat mijn camera met sterke zoom dat niet zo snel kon scherpstellen.

Het vlindertje maakte een rondje om vervolgens te landden op een klokjesgentiaan nog in de knop…

Het volgende moment besefte ik wat het gentiaanblauwtje aan het doen was, ze was bezig met het afzetten van haar eitjes.

Dat ik dat nog een keer mag meemaken én vastleggen!

 

 

Klik hier voor een informatief filmpje van RTV Drenthe over de kloktjesgentiaan en het het gentiaanblauwtje.

Gentiaanblauwtje

Even vooraf de volgende opmerking. De onderstaande foto’s zijn genomen vanaf de wandel- of fietspaden in Dwingelderveld. Door in te zoomen en te croppen heb ik de gentiaanblauwtjes ‘dichterbij’ gehaald.

In het veld is de klokjesgentiaan gemakkelijk te herkennen. Maar de klokjesgentiaan die nog in de knop zit is door een leek lastig te onderscheiden van andere vegetatie. En juist op de bloemknop zet het gentiaanblauwtje haar eitjes af. Als je van het pad afgaat dan vertrap je de bloemknoppen met de eitjes.

In de vorige post schreef ik over de eitjes op de klokjesgentiaan. Tevens schreef ik over de unieke samenwerking tussen het gentiaanblauwtje, de klokjesgentiaan en de knoopmieren. Deze factoren moeten wel op hetzelfde moment op dezelfde plaats aanwezig zijn. Een afwijking in (klimatologische) omstandigheden kan funest zijn. Ik heb de experts c.q. de tellers van de eitjes er nog niet over gehoord, maar ik heb de indruk dat het dit jaar redelijk goed gaat met het aantal eitjes…

Op een namiddag ging ik op stap in de hoop het gentiaanblauwtje te zien vliegen en te fotograferen. Ondanks de lichte bewolking vlogen er boomblauwtjes, citroenvlinders, en zandoogjes, maar er was geen gentiaanblauwtje te bekennen. Maar ik had geduld, veel geduld. Na anderhalf uur wachten en speuren ontdekte ik dan eindelijk het eerste gentiaanblauwtje.

En even later zag ik er nog een vliegen. Het was inmiddels wat zonniger geworden en dat was vast de reden dat deze vlinder zich liet zien.

Ten slotte was ik getuige van een prachtig moment, maar daarover de volgende keer meer…

 

Klokjesgentiaan

Even vooraf de volgende opmerking. De onderstaande foto’s zijn genomen vanaf vanaf de wandel- of fietspaden in Dwingelderveld. Door in te zoomen en te croppen heb ik de klokjesgentiaan ‘dichterbij’ gehaald.

In Dwingelderveld bloeit op dit moment de klokjesgentiaan. Dit prachtige blauwe bloemetje hoort thuis in vochtige heidevelden. Door het verdwijnen van het goede biotoop is het plantje in de loop der jaren steeds zeldzamer geworden. Natuurontwikkeling, bijvoorbeeld het plaggen van heide, geeft deze soort weer nieuwe kansen.

De klokjesgentiaan is gastheer van een heel bijzondere vlinder, het gentiaanblauwtje. Dit zeldzame vlindertje legt zijn eitjes alleen op klokjesgentiaan. Je ziet ze als witte stipjes op de blauwe bloemen of bloemknoppen zitten…

Het gentiaanblauwtje heeft een merkwaardige samenwerking met de knoopmieren. De rupsjes, die zich tegoed doen aan de zaadknoppen van klokjesgentiaan, vervellen drie keer en gaan dan op zwerftocht. Ze zijn dan nog maar drie millimeter groot. Als ze geluk hebben, worden ze gevonden door een knoopmier. Die pakt het rupsje tussen de kaken en neemt hem mee naar het mierennest…

De mieren zijn gek op het zoete vocht dat de rups uitscheidt en dat likken ze van de rups af. Ondertussen doet het rupsje zich tegoed aan het broed van de mieren. Dan verpopt de rups zich in het mierennest. Na de verpopping komt er een riskant moment. Als de vlinder uit de pop komt, herkennen de mieren de geur niet van deze nieuwkomer en vallen ze hem aan, als een vijandelijke indringer. De vlinder moet zich snel uit te voeten maken en het nest verlaten, anders overleeft hij het niet!

De volgende keer zoomen we in op de zeldzame vlinder, het gentiaanblauwtje.

De laatste juffers

Terwijl ik de koeien in Terhorsterzand fotografeerde (zie dit logje) en daar ter plekke enkele foto’s en berichtjes op Twitter plaatste kreeg ik een appje van mijn fotograferende vriendin of ze nog even koffie moest brengen. Door mijn berichtjes op Twitter was ze er namelijk achter gekomen dat ik aan het fotograferen was in Terhorsterzand. En zo gebeurde het dat ik even later aan de warme koffie zat op een bankje op de heide. Mooier kun je het niet krijgen.

Vlak voordat ze kwam had ik aan de rand van het ven een juffer ontdekt.

Even later zagen we nog een paar juffers, waaronder een paringswiel. Of er van paren veel terecht kwam weet ik niet want het paartje zag er versleten uit.

Na het fotograferen van de juffers lieten we het ven achter ons en vervolgden we het pad in oostelijke richting. De heide was bijna uitgebloeid, maar was nog steeds mooi om te zien. Op dit gedeelte van Terhorsterzand was ik nog niet eerder geweest en was dan ook aangenaam verrast door de schoonheid van dit gedeelte.

Als je even stopt voor een foto met de macrolens is er meestal wel een krasser die voor je voeten wegspringt. Deze wilde wel even voor me poseren.

Na een mooie wandeling kwamen we aan het gedeelte waar de klokjesgentiaan staat. Helaas hebben we op de vele klokjes geen eitjes van het gentiaanblauwtje kunnen ontdekken. We waren enigszins verbaasd dat er nog steeds klokjes in de knop stonden. De theorie over de schaarse aanwezigheid van de eitjes op de klokjes is dat de vlinders vroeg waren dit jaar en de klokjesgentiaan wat later is gaan bloeien. Ze zijn elkaar als het ware ‘misgelopen’.