Het jaar 2020 staat in het teken van 75 jaar bevrijding. Behalve het vieren staat dit jaar ook in het teken van gedenken. ‘Opdat wij nooit vergeten!’ In het kader van het gedenken was er op woensdagavond 22 januari een stille tocht in Steenwijk. We verzamelden ons naast de toegang naar park Rams Woerthe.
Net buiten het park staat het Joods monument. De omtrek van de Davidster werd zichtbaar gemaakt door lichtjes. Op dit punt startte de stille tocht. Het ging die avond niet om het fotograferen, maar om het doel van de tocht. De kwaliteit van de foto’s is daarom in dit verhaal dan ook van ondergeschikt belang.
De stille tocht was voorafgaande aan de onthulling van een monument later op de avond. Daar kom ik verderop in het verhaal op terug. We doorkruisten de binnenstad en kwamen zo langs diverse plaatsen waar Struikelstenen in de bestrating zijn gemetseld. Bij de Struikelstenen werden kiezelsteentjes achtergelaten. Het achterlaten van kiezelsteentjes is een Joods gebruik. Daarmee laat men zien dat men op bezoek is geweest en dat de gestorvene wordt geëerd en niet is vergeten.
Speciaal voor dit jaar van gedenken ontwierp Daan Roosegaarde een kunstwerk, het Holocaust-monument. Het kunstwerk bestaat uit 104.000 stenen, die in het donker oplichten. Zowel in de Joodse herdenkingstraditie als in de Roma- en Sinticultuur zijn stenen belangrijk. Kunstenaar Daan Roosegaarde en zijn team hebben deze traditie als inspiratie gebruikt. Elke steen symboliseert één Nederlands slachtoffer van de nazi’s. Het Holocaust-monument werd op 16 januari in Rotterdam gepresenteerd. Na de presentatie zijn die 104.000 stenen verdeeld over de 171 gemeenten, waaruit in de oorlog mensen zijn gedeporteerd. Steenwijkerland is één van die gemeenten. Elke deelnemende gemeente bepaalt zelf waar de stenen komen te liggen, zolang het maar een respectvolle plek is. In Steenwijk ligt het kunstwerk in de Grote of Sint-Clemenskerk. Ook uit Steenwijkerland zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog Joodse inwoners weggerukt en vermoord: 52 inwoners uit Steenwijk, 8 inwoners uit Blokzijl en 1 inwoner uit Eesveen.
Burgemeester Bats liep mee met de stille tocht. Na afloop van de stille tocht en voorafgaande aan de presentatie van het monument hield hij een ontroerende toespraak.
Na de toespraak legde een meisje een steen bij het monument.
De 500 stenen lichten om de paar seconden op en doven daarna weer … als ademhaling in licht.
Het monument wordt tentoongesteld dagelijks (ook op zaterdag) van 16.00 uur tot 18.00 uur. Op zondag is het monument te zien tijdens de kerkdienst van 09.30 uur tot 11.00 uur en daarna op zondag van 11.00 tot 12.00 uur.