Vanaf Harlingen reed ik naar de Waddendijk. Ik kwam aan in Roptazijl. Roptazijl is een buurtschap wat ligt op de grens van de gemeenten Harlingen en Waadhoeke. Zie Google Maps. In Roptazijl staat gemaal Ropta. Het gemaal wat gebouwd is in 1973 loost het water vanuit het achterland via de Roptavaart op de Waddenzee.

Op het erf van het gemaal staat een kunstwerk. Dit kunstwerk verwijst naar de vishevel wat in 2001 op deze plaats is aangelegd. De vishevel is onderdeel van het project ‘Ruim Baan voor Vissen’. Dit project zorgt voor de verbetering van de vismigratie en de visstand. Men zorgt voor zwemroutes langs sluizen, gemalen, stuwen, dijken en dammen, zodat vissen makkelijker kunnen migreren tussen de zoute Waddenzee en de zoete binnenwateren. 

Roptazijl is een van de beste intreklocaties voor trekvis en daarom is op deze plaats een vishevel aangelegd. De vishevel werkt als volgt.

• Vissen die het zoete water in willen worden aangetrokken door het zoete water wat uit het gemaal de Waddenzee instroomt.
• Er verzamelt zich een grote hoeveelheid vissen voor het gemaal.
• Het gemaal wordt stilgezet.
• Met een kleine pomp wordt er zoet water in een inzwembak gepompt. Deze bak staat in verbinding met de zee.
• De vissen zwemmen de bak in.
• Als deze bak vol met vis zit wordt deze afgesloten van de zee.
• Dan wordt de buis tussen de bak met vissen en het zoete water vacuüm gezogen waardoor er een zogenaamde hevel ontstaat.
• Het water met daarin de vissen stroomt in het zoete water, in de Roptavaart. Bron is het informatiepaneel.

Na de fotosessie bij het kunstwerk en het Roptagemaal beklom ik de Waddendijk.

Vanaf de dijk had ik een prachtig uitzicht.

Vanwege deze maatregel zoals de aanleg van een vishevel ben ik wat dieper in de materie gedoken. Daarbij kwam ik uit op het verhaal van de paling (aal). De Europese paling is een ernstig bedreigde soort. Tijdens de afgelopen veertig jaar namen de aantallen af met maar liefst 98 procent. Door het treffen van diverse maatregelen gaat het gelukkig weer beter met de palingstand in bijvoorbeeld het IJsselmeer. Er zijn vangstverboden voor glasaal langs de Europese kusten (die gingen illegaal voor veel geld naar het verre oosten). Er worden hindernissen weggenomen door vispassages te plaatsen zodat de aaltjes van zout naar zoet kunnen trekken. De palingvissers zijn gebonden aan een quotum. Daarnaast zetten vissers de geslachtsrijpe schieraal die naar de paaigebieden trekt met bakken vol over de dijk. Bron is deze site.

De bijzondere levenscyclus van de paling is als volgt:

• Een geslachtsrijpe paling (zilverpaling of schieraal) zwemt vanuit de rivier stroomafwaarts naar de zee. Ze zwemmen naar het voortplantingsgebied in de Sargassozee. Tijdens die tocht van 7.000 km eten ze niet. Na die tocht en de paring zijn ze dan ook uitgeput en gaan ze daar dood.
• Uit het eitje van de paling komt een zogenaamde wilgenbladlarve. Deze larven reizen met behulp van de Atlantische Golfstroom in ongeveer twee jaar tijd naar de Europese kusten.
• Als de larve de Europese kust bereikt transformeert ze tot een glasaaltje. De glasaal is nog steeds doorzichtig, maar minder afgeplat.
• Vanuit de riviermonding trekt ze actief zwemmend de rivier op en krijgt steeds meer kleur. Nu ziet ze er al meer uit als een paling, zij het in miniformaat. In deze levensfase noemen we de jonge paling elver. Als ze eenmaal een geschikt leefgebied vindt in de rivier, is de trek voorbij.
• De paling blijft nu voornamelijk op één plek en maakt slechts korte uitstapjes om te jagen of zich te verschuilen. Ze groeit op tot gele paling en blijft tussen de drie en de twintig jaar in deze levensfase, afhankelijk van de omgevingsomstandigheden.
• Eenmaal geslachtsrijp, verandert ze in een zilverpaling of schieraal met een lichte buik en donkere rug. Ook vergroten de ogen. De paling is nu klaar om opnieuw stroomafwaarts te trekken, naar de Sargassozee. Bron is deze site.

Op internet vond ik een interessant filmpje dat de mysterie rond de bevruchting opheldert.

Ten slotte nog iets over de consumptie van paling. Ik lust geen paling en na het lezen van het volgende ga ik er ook niet aan beginnen. De vette paling kan namelijk vol zitten met giftige stoffen als dioxines en pcb’s. Onze rivieren zitten vol met dioxines en pcb’s. Jarenlang kwamen deze stoffen vrij bij verbrandingsprocessen en sloegen ze neer op de bodem van de rivier. Inmiddels zijn deze stoffen verboden. Op de rivierbodem voedt de paling zich met algen en bodemdieren en zo krijgt de vette vis verhoudingsgewijs veel van dit gif binnen. Dioxine breekt niet af en wordt opgestapeld in het vet van de aal. Wat de gevolgen zijn voor de paling is niet bekend. Er zijn wel aanwijzingen dat een teveel van dit soort stoffen effecten kunnen hebben op de vruchtbaarheid van de vis. Bij de mens kunnen dioxines op termijn kanker veroorzaken en de hormoonhuishouding verstoren. Bron is deze site. De mannen op onderstaande foto gingen niet vissen voor hun eigen bedrijf, ze gingen sportvissen. Al snel bleek dat ze op deze locatie niets zouden vangen en zochten ze hun heil elders.