Schokland, de Misthoorn en de Lichtwachterswoning

July 30, 2022September 24, 2022 / Jetskefotografie / 10 Comments

Vandaag neem ik jullie voor de vierde en laatste keer naar het voormalige eiland Schokland. Al struinend langs de palenrijen naderden we het huisje ´De Misthoorn´.

In dit gebouw werd de misthoorn bediend. Eeuwenlang waarschuwde men bij mist de schepen vanaf de wal met een schelp. Later vuurde men kanonnen af om bij mist de schepen te waarschuwen voor de naderende kust. Ook werden er op vuurtorens explosieven tot ontbranding
gebracht. Later deed de mistbel zijn intrede. In dit gebouw stond een zware petroleummotor die een compressor aandreef, die de lucht naar twee ketels perste. Bij mist liet men de perslucht ontsnappen naar een hoorn op het dak. Volgens overlevering leek het geluid op een loeiende koe. Bron is deze site.

Nadat Schokland op gezag van de overheid in 1859 ontruimd moest worden, bleven er een paar mensen op het eiland achter om zorg te dragen voor de haven en voor de vuurtorens. De overheid was van plan ook deze zorg te laten vervallen, maar door een initiatief van de schipper en handelaar Willem Jan Schuttevaer (1798 – 1881) , oprichter van de Koninklijke Schippersvereniging Schuttevaer werd in 1901 in ‘Emmeloord’ op het noordelijk deel van het eiland een woning voor de lichtwachter gebouwd. De lichtwachterswoning werd een fraai en solide woning en het mocht wat kosten. De woning staat op maar liefst 67 heipalen van 8 meter lengte. In 1996 is het pand inwendig opnieuw gewijzigd en sindsdien functioneert het als vergaderruimte. Bron is deze site.

Naast De Lichtwachterswoning staat een kunstwerk. Dit kunstwerk van de Amsterdamse kunstenaressen Annet Bult en Marianne Meinema toont de contouren van de dodenakker. De markering staat in een schelpenpad. “Als de zon schijnt, zowel uit het oosten als het westen, reflecteren de namen in het zilver van het schelpenpad”‘, aldus de kunstenares Marianne Meinema. “Dan is het als het ware dat de mensen weer op de begraafplaats liggen”.
Bij het graafwerk kwamen de kunstenaressen af en toe nog stukjes been tegen. Zij werkten dan ook precies op de plaats waar in het verleden de begraafplaats lag. Lees er alles over op deze site.

Nog één keer achterom kijken om een laatste foto te nemen en met deze foto sluit ik de serie over Schokland af.

Schokland, terp Emmeloord

July 29, 2022September 24, 2022 / Jetskefotografie / 12 Comments

Na de koffie met citroentaart stapten we in de auto om naar het noordelijke deel van het voormalig eiland Schokland te rijden. We parkeerden de auto en begonnen aan onze wandeling. We waren de enige bezoekers.

Naar het noorden toe zag de lucht er dreigend uit, maar in het zuiden zag de lucht er vriendelijk uit. Een van de dames heeft zich heerlijk uitgeleefd op dit monument.

In de Gouden Eeuw was Schokland een welvarend eiland. In de periode na de Gouden Eeuw kwam er een einde aan die welvaart. De bodem van Schokland bestond uit slappe veengrond. Door stormen en hoogwater werden vele stukken grond weggeslagen. In 2 eeuwen tijd werd het eiland 2 keer zo klein.

Om het wegslaan van de grond te voorkomen werd het eiland gedeeltelijk beschermd door een palenscherm. Die bescherming was niet afdoende en de overheid moest iedere keer weer opnieuw investeren in het beschermen van dit eiland. De overheid zag dat toen als ‘Dweilen met de kraan open’.

In die jaren had men nog een groot probleem en dat was de aanwezigheid van de paalworm. De paalworm vrat zich in het hout en maakte het hout bros. Men zag dit niet van buitenaf, maar men zag pas de gevolgen als het hout werd weggeslagen tijdens storm en hoogtij.

In februari 1825 had men te maken met een storm met orkaankracht en springtij. Het hele eiland stond onder water. Mensen zochten hun inkomen op zolders en daken van huizen. Er zijn toen 13 mensen, waaronder 8 kinderen omgekomen.

De ravage was enorm, toch bleven de mensen op het eiland en bouwden ze hun bestaan weer op. De mensen hadden een sterke binding met de Zuiderzee. ‘De zee geeft, de zee neemt’.

Zicht op de Misthoorn en de woning van de Lichtwachter. In de volgende serie kom ik daar op terug.

We wandelen verder richting de nieuwe palenrij.

Verscholen in het riet vlakbij de palenrij zat een vogeltje te roepen. Even later kwam het vogeltje tevoorschijn met in de snavel een lekker hapje. Het was een kleine karekiet.

In juni is er een miniserie op tv geweest waarin Huub Stapel onderzoekt welke invloed het afsluiten van de Zuiderzee heeft gehad op bedrijven, de natuur en op de bewoners van de kustplaatsen. Hij gaat op zoek naar families die hun leven ineens een andere richting moesten geven. Het voormalige eiland Schokland wordt voornamelijk in de eerste aflevering belicht. Klik hier om de aflevering, Ons Zeetje te bekijken. (Onderstaande foto is een PrintScreen.)

Wordt vervolgd.

Schokland, de Zuidpunt

July 28, 2022September 24, 2022 / Jetskefotografie / 6 Comments

We wandelen verder op Schokland. Op de zuidpunt liggen fundamenten van een Middeleeuwse kerk. De kerk was tot 1717 in gebruik en raakte daarna in verval Het gebouw werd uiteindelijk rond 1820 afgebroken. De vuurtorenwachter woonde in een huisje gebouwd op de resten van de voormalige kerk.

Het fundament van de vuurtoren, die van 1825 to 1856 dienst deed, ligt vlak naast de kerkruïne.

Vanaf het verste punt wandelden we weer terug naar het noorden. Onderweg hadden we mooi uitzicht over de graanvelden en de mooie wolkenluchten. O.a. klaproosjes en korenbloemen gaven kleur aan het geheel. Onderweg werd er door de dames druk gefotografeerd, maar ook veel gepraat.

Eenmaal terug bij het bezoekerscentrum hebben we ons laten informeren over het noordelijke deel van het voormalig eiland. Het was te ver om die afstand te voet te overbruggen. De receptioniste vertelde ons we daar met de auto konden komen. Dat was ‘over de zeebodem’…

Maar voordat we verder gingen namen we eerst een kopje koffie en een punt overheerlijke citroentaart. Vanaf het terras hadden we uitzicht op de kerk waar eerder die middag een huwelijk was voltrokken. De kerk is onderdeel van het museum. Omdat het half vijf was geweest was het museum gesloten. Dat bezoek is voor een volgende keer.

Wordt vervolgd.

Schokland, terp de Zuidert

July 27, 2022September 24, 2022 / Jetskefotografie / 11 Comments

Onlangs zijn we met vier dames van de interessegroep, fotografie op stap geweest naar Schokland. Bij het bezoekerscentrum liggen grote rotsblokken. Deze gletsjerstenen zijn geschonken door de Noorse gemeente Ringerike aan de gemeente Noordoostpolder vanwege hun vriendschappelijke betrekkingen. Op deze site kun je er alles over lezen.

Eeuwenlang is Schokland een eiland in de Zuiderzee. Met de aanleg van de Noordoostpolder komt Schokland in 1942 midden in nieuw polderland te liggen. Als een vis op het droge. Schokland en omgeving blijkt een archeologische goudmijn. Het gebied heeft lange tijd onder water gelegen. De ondergrond is daardoor vrijwel onaangetast gebleven. Door het bestuderen van op elkaar liggende bodemlagen is de wordingsgeschiedenis in kaart gebracht. Over een periode van tienduizenden jaren zijn de (pre)historische landschappen gereconstrueerd. Prachtige archeologische vondsten tonen aan dat hier al duizenden jaren geleden mensen wonen.

Het boek ‘Eens ging de zee hier tekeer’ heb ik een half jaar geleden gelezen. In dit boek vertelt Eva Vriend over de geschiedenis van de Zuiderzee wat later het IJsselmeer werd. Ook over Schokland wordt in dat boek geschreven, over de vele overstromingen en de bittere armoede. Nadat we ons hebben laten informeren in het bezoekerscentrum en met hulp van een plattegrond gingen we op stap. Wat het weer en de wolkenluchten betreft hadden we het niet beter kunnen treffen.

Toen we al een flink stuk gewandeld hebben keken we terug naar de Middelbuurt. De buurt waar we gestart waren. De kerk in de Middelbuurt wordt regelmatig gebruikt als trouwlocatie.

Op de middag dat wij er waren was er ook een trouwerij.

Na een tijdje kwamen we aan bij terp, de Zuidert. Terp de Zuidert was de kleinste woonbuurt op Schokland. In de 19e eeuw woonden hier circa 70 mensen.

De terp werd bewoond vanaf 1400. In 1775 zijn de huizen door brand verwoest en daarna heropgebouwd. De Zuidert met destijds 14 gezinnen is in 1855 ontruimd, waarna vier jaar later geheel Schokland ontruimd werd. De terp is tegenwoordig een rijksmonument. Op de terp is een woning en een waterput gereconstrueerd. Bron is Wikipedia.

De lucht zag er dreigend uit, toch hebben we geen drup regen gehad. De voorspelde regen zou pas ‘s avonds vallen.

Op onderstaande foto staan het huis en de waterput op de foto.

Wordt vervolgd.

IJsvogel, in glas-in-lood

July 20, 2022September 24, 2022 / Jetskefotografie / 12 Comments

Vorige week wandelde ik door ons dorp en toen kwam ik langs een atelier. In de voortuin stond een ijsvogel. Deze ijsvogel kon ik niet laten staan, dus heb ik mezelf getrakteerd. Deze ijsvogel kreeg geen plekje aan de rand van de vijver, maar in de nieuwe bloemenborder…

De ijsvogel in het zonnetje.

Toen ik inzoomde zag ik door het glas wat bewegen.

Ik stapte voorzichtig om de ijsvogel heen en zag dat het een atalanta was.

De atalanta heeft vast geweten dat ijsvogels geen vlinders eten…

De Muy en Galloway runderen

July 1, 2022September 26, 2022 / Jetskefotografie / 14 Comments

Tijdens onze vakantie op Texel maakten we een wandeling in De Muy.

De Muy is een jong duingebied waar de invloed van het zoute water verdwenen is. In tegenstelling tot in De Slufter is de mens er hier wel in geslaagd om een stuk strand in te polderen. Er is een dijkje aangelegd dat het gebied van de zoute Sluftervallei scheidt. Doordat er later nieuwe stuifdijken op het strand zijn aangelegd, steeg het grondwater en ontstond de Muyplas. Bron is deze site.

Toen we de hoek om gingen zagen we dat we een probleempje hadden. De kudde Galloway stond in de buurt van het pad. Mijn doel lag aan het einde van dit pad. Daar lag namelijk de poel waar ik vorig jaar de kwakende kikkers heb gefotografeerd. Dan zou ik wel langs de kudde moeten. Mijn man was heel resoluut, hij ging er niet langs. Ik twijfelde.

Terwijl ik nog stond te dubben kwam er een echtpaar aanfietsen. Ze stapten af, overlegden samen en wandelden vervolgens tussen de kudde door. Onderwijl maakten ze nog een aantal foto’s. De koeien reageerden niet op hen. Het jong ging rustig door met drinken en de rest ging geen stap aan de kant.

Dat gaf mij moed en ik besloot het te wagen. Ik liep echter niet vlak langs de koeien, maar zo ver mogelijk bij hen vandaan. Ondertussen maakte ik snel een aantal foto’s.

Toen ik aan de andere kant was werd ik teleurgesteld, er was daar geen kikker te bekennen. Mijn missie was dus voor niets. Er kwam uit tegenovergestelde richting een man met een aangelijnde herdershond aan gejogd. Ik was benieuwd of hij de kudde zou passeren. Hij stopte vlak bij mij en drukt mij op het hart om niet door de de kudde te wandelen. Hij ging rechtsomkeer. De man wist niet dat ik er al tussendoor was gelopen en ik moest wel dezelfde weg terug. Er was geen alternatieve route. De man had mij bang gemaakt, terwijl ik even daarvoor nog vol zelfvertrouwen was. Zo blijkt maar weer hoe dat werkt in het leven. Door de wandelende fietsers had ik vertrouwen gekregen, door de man met de hond werd ik bang gemaakt. Ik gebruik deze ervaring weer bij het coachen van stagiaires op mijn werk.

Ondanks mijn angst ben ik er wel weer tussendoor gegaan.

Vogelgriep treft kolonie grote sterns op Texel

June 14, 2022September 26, 2022 / Jetskefotografie / 7 Comments

Mijn plan was om in tijdsvolgorde te gaan bloggen over de vakantie op Texel. Ik had al een serie klaarstaan van de tweede vakantiedag totdat ik vanavond op internet een bericht tegenkwam wat me deed besluiten om dit onderwerp vandaag te plaatsen.

Op een ochtend reed ik langs kolonie de Petten. Mijn eerste stop was bij een weiland met o.a. orchissen, zuring en boterbloemen. Op de achtergrond is de witte kerktoren van Den Hoorn te zien. Een eindje verderop, dichtbij de kolonie met grote sterns en kokmeeuwen stopte ik nogmaals.

Ik parkeerde mijn auto voor een landrover met een Duits kenteken. Toen ik uitstapte zag ik dat een vrouw een grote stern in de hand had. ‘Der Vogel ist krank’, zo vertelde ze. Het leek me op dat moment niet wijs dat die vrouw deze vogel had opgepakt. Het lukt me niet zo snel om die twijfel haar in het Duits kenbaar te maken…

Ik richtte mijn camera op de kolonie grote sterns. Later op de computer zag ik dat er ook enkele dode sterns in de kolonie lagen. Ik las net op internet dat men heeft te maken met een massale sterfte onder kolonievogels door vogelgriep. Gisteren alleen al zijn er door een team van boswachters en vrijwilligers meer dan 1000 kadavers geruimd in de kolonie de Petten op Texel. Zowel broedende vogels als jonge kuikens geven massaal de geest. Het lijkt er op dat de grootste kolonie op Texel van ongeveer 3300 broedparen volledig is weggevaagd door deze extreme uitbarsting van de Vogelgriep.

Toen we een paar dagen later een wandeling maakten door de duinen bij De Hors zagen we ook een dode grote stern liggen. Grote sterns zijn lang levende vogels, ze broeden pas op latere leeftijd en brengen per jaar gemiddeld één kuiken groot. Dat kan omdat ze oud worden. Nu er echter een aanzienlijk deel van de volwassen vogels sterft en er dit jaar ook nauwelijks kuikens groot komen heeft dat enorme impact. In Nederland broeden jaarlijks tussen de 17.000 – 20.000 vogels, Het is nog te vroeg om een compleet overzicht te hebben, maar de signalen uit zowel binnen- als buitenland zijn zeer verontrustend.

Vogelgriep is een risico voor de vogels, maar ook voor de bezoekers van natuurgebieden en hun honden. Zowel mensen als andere zoogdieren kunnen besmet raken met het virus. We roepen mensen dan ook op kadavers niet op te rapen en honden aangelijnd te houden. Ook buiten de natuurgebieden bestaat het risico kadavers tegen te komen. Als je dode vogels tegenkomt meld dit dan! Voor richtlijnen en contactgegevens van de verantwoordelijke diensten kijk op https://www.nvwa.nl/onderwerpen/vogelgriep-preventie-en-bestrijding

Bovenstaande informatie en foto is afkomstig van deze site van Natuurmonumenten.

Pimpelmeesjes met een bijzonder nestje

June 1, 2022June 6, 2022 / Jetskefotografie / 11 Comments

Op de camping ontdekte ik een bijzonder nestje. Een paartje pimpelmees had een nestje gemaakt achter een houten wand. Aan de binnenkant is deze ruimte betegeld en in de spouw was voldoende ruimte om een nestje te maken.

Als vliegopening gebruikten ze het gaatje waaruit de noest is verdwenen. Ik was overigens de enige die het nestje had ontdekt. Als er mensen in de buurt waren dan wachtte de pimpelmees namelijk met het naar binnenvliegen totdat de mensen weer waren verdwenen.

Tegenover het gebouwtje staat een appelboompje. In dat boompje zat een pimpelmees met een rupsje. Op dat moment wist ik dat er een nestje in de buurt moest zitten. Vanaf een afstand observeerde ik waar het pimpeltje met het voedsel naartoe ging. Dat was het moment waarop ik het nestje ontdekte.

Niet alleen de appelboom werd gebruikt als tussenstation, maar ook een opstapje diende als uitkijkpost om te zien of de kust veilig was.

Op een dag heb ik mijn stoeltje, de camera en het 400 mm teleobjectief gepakt en ben ik op afstand gaan zitten van het nestje. Doordat ik ver genoeg weg zat hadden de pimpelmeesjes geen hinder van mij.

In de buurt van het nestje lag ook een beetje zand. Dat was een fijn plekje voor ze om een zandbad te nemen. Daar heb ik ze al een keer op kunnen betrappen, maar op dat moment had ik geen camera bij de hand.

Het gaat dit jaar niet goed met de stand van de pimpelmezen. Het koude en natte voorjaar van 2021 had desastreuze gevolgen voor met name de broedende pimpelmezen. Op basis van 3800 legsels van pimpelmezen, blijkt dat bij maar 76 procent van de nesten in 2021 jongen uitvlogen. Dat is het allerlaagste percentage vanaf het begin van de metingen in 1982. Op de site van Nature Today kun je er alles over lezen. Nature Today refereert aan het jaarverslag NESTKAST, broedseizoen 2021 van Sovon.

Helaas heb ik het uitvliegen gemist. We hebben dit jaar een mooi voorjaar. Mogelijk dat de pimpelmezen een inhaalslag kunnen maken. Ik ben benieuwd of dit nestje binnenkort weer wordt gebruikt voor een volgende leg.

Melkcarrousel

May 26, 2022June 6, 2022 / Jetskefotografie / 15 Comments

Vandaag neem ik jullie nog één keer mee naar ons familieweekend. Mijn zwager heeft een agrarisch bedrijf en om die reden is hij geïnteresseerd in andere agrarische bedrijven. Ook als hij op vakantie is dan brengt hij graag een bezoek aan een bedrijf van een collega agrariër. Soms kent hij de eigenaar, maar meestal ook niet. Hij rijdt dan het erf op en als het schikt maakt hij een praatje met de eigenaar of met een medewerker. Terwijl de hele familie nog op één oor lag stapte hij op een ochtend op de fiets en bezocht een groot veeteeltbedrijf in de buurt van onze accommodatie. Hij trof daar de bedrijfsleider die net klaar was met het melken van 550 koeien. De bedrijfsleider stelde mijn zwager voor om ´s middags te komen kijken bij het melken. Toen hij ons later over dat bedrijf vertelde werden mijn neef en ik meteen enthousiast en vroegen of wij dan ook mee mochten. En zo gebeurde het dat we die middag met z’n drieën een bezoek brachten aan deze boerderij…

Op deze boerderij worden de koeien gemolken met een melkcarrousel. In deze carrousel passen 40 koeien.

In de melkstal zag het er brandschoon uit. De koeien worden twee keer per dag gemolken. Voor het melken zijn twee medewerkers nodig. Eén medewerker drijft de koeien op en de tweede verzorgt het melken. Bij dit bedrijf werken ongeveer 12 mensen in ploegendienst. De eerste melkbeurt van de dag is van 2 tot 7 uur en de tweede van 14 tot 19 uur. Na het melken wordt alles grondig gereinigd en keurig achtergelaten voor de volgende melkploeg.

Ik heb uiteraard gevraagd of ik welkom was en of ik wel foto´s mocht maken. Dat was prima. Ze waren gewend om bezoek te krijgen. Op dit bedrijf zijn er wekelijks excursies. De koeien zijn gewend aan vreemde mensen, zo werd mij verteld. De carrousel draait heel langzaam rond. Per keer stapt er één koe in de carrousel. Als er ongeveer vijf nieuwe koeien staan dan masseert de melker de spenen van deze koeien. Dit doet hij met een doekje. Voor iedere koe wordt een schoon doekje gebruikt. Door de spenen te masseren worden de zenuwen van de koe geprikkeld en wordt er oxytocine aangemaakt. Door oxytocine trekken de spieren samen. Hierdoor neemt de druk op de uier toe en laat de koe haar melk schieten. Het ideale moment voor het aansluiten van de melkbekers is 1 tot 1,5 minuut na het masseren. Het is best interessant om eens te lezen hoe vernuftig deze lopende melkfabriek (red. koe) in elkaar zit. Je kunt het lezen op deze site.

Als de koe een speen mist vanwege een doorgemaakte uierontsteking dan wordt een van de vier melkbekers voorzien van een afsluitdop. Dat is om te voorkomen dat er lucht wordt aangezogen.

Een uier bestaat uit vier kwartieren. Ieder kwartier heeft een eigen speen. Als het kwartier leeg is dan valt de melkbeker van die speen. Alle koeien hebben een nummer. Op de computer wordt o.a. bijgehouden hoeveel liter melk een koe geeft. Dit bedrijf werkt overigens ook met CowManager. Dit systeem monitort alle koeien 24/7. Dankzij real-time informatie over vruchtbaarheid, gezondheid, voeding en locatie, weet men precies welke koe wanneer aandacht nodig heeft. In het linker oor draagt de koe een oranjekleurige chip wat connect met een app op de telefoon. Op een bedrijf met zoveel koeien kan men niet met een melkrobot werken. Voor 550 koeien zou men namelijk 12 melkrobots nodig zijn. Het voordeel van het werken met een carrousel ten opzichte van een melkrobot is dat men twee keer per dag alle koeien voorbij ziet komen. Door de vaste melkerstijden is het een afgebakend proces en dat ervaren deze medewerkers als prettig, zo vertelde mij de bedrijfsleider.

De bedrijfsleider zei mij dat ik ook gerust de rest van het bedrijf mocht bekijken. Nadat ik voldoende tijd had doorgebracht in de melkstal wandelde ik naar achteren, naar de andere stallen en naar de kalverboxen. Ik heb een tijdje staan kijken bij de automatische strontveger. Vervolgens wandelde ik naar de stal met koeien die gemolken waren. Een koe liet zich verwennen door de koeborstel. De meeste koeien lagen te rusten en te herkauwen op een bedje van zand.

Bij 550 koeien heb je ook heel veel kalfjes in allerlei leeftijden. Deze schattige koppies mochten een plekje krijgen op mijn weblog.

Van de melkcarrousel heb ik een kort filmpje van gemaakt. Als je vanaf een korte afstand voortdurend naar de carrousel kijkt dan voelt het net alsof je zelf draait. Mijn evenwichtsorgaan raakte daarvan in de war en ik werd daar wat duizelig en een beetje misselijk van. Toen ik dat vertelde aan de melker bevestigde hij dat fenomeen. Hij vertelde dat alle nieuwe melkers daar de eerste tijd last van hebben.

Vanaf de Waddendijk in Lauwersoog

May 25, 2022June 6, 2022 / Jetskefotografie / 12 Comments

Na de lunch in de haven van Lauwersoog gingen onze zoon en ik naar de veerhaven.

De M.S. Esonborg, de sneldienst tussen Lauwersoog en Schiermonnikoog, was zojuist de haven uitgevaren.

Op de Waddenzee voer een groot schip onder zeil.

Beide boten stevenden met volle snelheid op elkaar af. Vanuit ons perspectief zag dat er spannend uit. Het leek net alsof ze in botsing zouden komen. In werkelijkheid zat er voldoende ruimte tussen beide boten, maar dat was vanuit ons standpunt niet te zien. Ik heb deze foto’s gebruikt tijdens een coachmoment op de afdeling. Niet alles is wat het lijkt. Het is zinvol om zaken vanuit meerdere perspectieven te bekijken. Vul niet zomaar wat in, maar bekijk de situatie vanuit een ander standpunt en stel vragen. Of zoals men zegt: “Geloof niet alles wat je ziet en denkt”.