Olijfbomen op Kreta

Vandaag plaats ik het laatste bericht uit de serie van onze vakantie op Kreta. In het najaar sluiten de hotels op Kreta. Werknemers die in het zomerseizoen in de hotels werkzaam gaan vanaf eind oktober in de olijfoogst werken.

Op Kreta bezit bijna iedereen olijfbomen. Op 160.000 hectare land vind je zo’n 30 miljoen bomen ouder dan 7 jaar, verdeeld over zo’n 95.000 families. Het aantal bomen per familie kan variëren tussen een paar duizenden of slechts enkele bomen. Een gecultiveerde olijfboom geeft na 5 tot 8 jaar z’n eerste vruchten af. Hij kan vervolgens tot wel 600 tot 1000 jaar oud worden.

De olijven maken op Kreta het belangrijkste deel uit van de landbouw-economie. Van de 360.000 hectare grond voor landbouw is 160.000 voor olijfproductie. De laatste 50 jaar is de productie van olijven verviervoudigd. De laatste 15 jaar is de kwaliteit steeds beter geworden. Een goed gecultiveerde olijfboom geeft zo’n 20 a 30 kilo aan olijven. De prijs lag in 2020 tussen de € 2,50 en € 3,50 per kilo. Uitgaande van die prijs levert een boom per 2 jaar ongeveer 100 euro op. Al met al kunnen de woorden van Homerus nog steeds gebruikt worden. Deze noemde in 88 voor Christus olijfolie al… ‘het vloeibare goud’.

Een olijfboom heeft niet elk jaar dezelfde productie, de jaren wisselen elkaar af. Het ene jaar kun je olijven oogsten van de boom, het jaar erna vindt er een pauze plaats. Dit zit in het DNA van de boom.

Als de olijven geoogst zijn, worden de bomen gesnoeid. Dit wordt gedaan om de bomen handelbaar te houden. Het is moeilijk plukken als de boom meters hoog is. Het wordt ook gedaan, om ziektes in de boom te voorkomen. Bacteriën en ziektekiemen houden van donkere ruimtes, dus hoe meer licht er is, des te beter is dit voor de olijfproductie. Door het licht neemt de fotosynthese toe. Ook wordt hiermee het calciumgehalte in de boom beïnvloed, als dit dit normaal blijft kan de boom het maximale voor dat jaar produceren. De afgeknipte takken worden verbrand. Omdat er een kans bestaat dat er takken met bacteriën tussen de afgeknipte takken zitten, kunnen de takken niet als mest gebruikt worden.

Op de laatste dag van de vakantie bezochten we een olijfpers. In de enorme hal stonden machines die gebruikt worden bij de verwerking van olijven.

In de hal stonden ook oude machines en foto’s van het productieproces zoals het vroeger ging.

Behalve olijfolie worden er ook andere producten gemaakt van olijven en van het hout van de olijfbomen.

Bovenstaande informatie is afkomstig van deze site. Op die site staan eveneens onderstaand filmpje.

Kattenhotel

Toen het ons niet lukte om het ´verdronken dorp´ Sfentili te bereiken reden we terug naar de bewoonde wereld. We kwamen aan in het dorp Avdou. Het begon zachtjes te regenen. Dat weerhield mij er niet van om een snel rondje met de camera door het dorp te maken.

Onverwachts kwam ik in een grappig tafereeltje terecht…

Het was voedertijd voor de (zwerf)katten in het dorp. Van alle kanten kwamen er katten aanlopen. Onder de veranda was een heus kattenhotel gebouwd. Andere katten kwam tevoorschijn uit hun fijne slaapplekje. Met toestemming heb ik een fotoserie gemaakt. Het ´kattenvrouwtje´ vertelde dat de katten afkomen op het geluid van de vallende kattenbrokken in de schaal.

Het verdronken dorp Sfentili

Toen we eerder in onze vakantie op Kreta onderweg waren naar het Lassithi Plateau zagen we onderweg een heel groot meer. We stopten een paar keer zodat ik er foto’s van kon maken. Een bezoek aan dit meer zette ik op mijn lijstje voor een volgend uitstapje.

En zo gebeurde het dat we op de elfde dag van onze vakantie op weg waren naar het meer. Door de weersomslag eerder in de week bleef het weer tijdens de dagen daarna niet echt mooi. Met name in de bergen was het zwaar bewolkt en viel er van tijd tot tijd een miezerig buitje. Aan rand van dit meer of beter gezegd in het meer ligt het dorpje Sfentili.

Het dorp Sfentili (Sfendili) ligt 39 kilometer van Heraklion op Kreta, niet ver van Chersonissos. Toen de Aposelemis dam gebouwd werd bleek het dorp Sfentili binnen de grenzen van het kunstmatige meer te komen liggen. Er is toen besloten om het dorp te laten “verdrinken”. De dam is gebouwd om te kunnen voorzien in de watervoorziening en irrigatie in het noorden van Oost-Kreta (een gebied van Heraklion tot Agios Nikolaos).

De bewoners van het dorp hebben het dorp moeten verlaten en zouden worden gecompenseerd door de staat. De bewoners beweren echter dat de staat had moeten zorgen voor de verplaatsing van het dorp naar een ander gebied, wat echter niet is gebeurd. Om deze reden weigeren de ‘koppige’ bewoners de plaats te verlaten waar ze zijn geboren en getogen…

We reden om het meer heen en daalden af richting het verdronken dorp. Het lukt helaas niet om het dorp te bereiken. Een grote plas en een glibberige onverharde weg weerhield ons ervan om verder te rijden. Terwijl mijn man de auto keerde maakte ik een foto van het uitzicht en van een foeragerende blauwe reiger. Terwijl ik daar stond zag ik daar ook de grauwe klauwier, een mannetje en een vrouwtje. Ze zaten te ver weg om er mooie foto’s van te krijgen. Ik vond het wel een leuke waarneming. De grauwe klauwier heb ik al meerdere keren gefotografeerd in de zomer in Dwingelderveld.

Terwijl het waterpeil van de dam op en neer gaat, verdwijnt en verschijnt Sfentili, waardoor het dorp tegenwoordig een toeristische attractie is. Sinds 2015 is het dorp over het algemeen goed zichtbaar. Op internet vond ik een mooie compilatie van het ‘verdronken dorp’. Dit filmpje heb ik pas gevonden toen we weer thuis waren. Toen ik deze beelden zag vond ik het extra jammer dat we niet bij het ‘verdronken dorp’ konden komen.

Bron is deze site.

Sissi, de dag na het noodweer

Op de ochtend na het noodweer wat een dag eerder over Kreta was getrokken openden we de gordijnen. Het was gelukkig droog. Er waren zelfs een paar stukjes blauw in de lucht. Wat nog restte was de noordenwind met windkracht 5.

Na het ontbijt maakten we een rondgang door het dorp om te kijken hoe het er voor stond de dag na het noodweer. In vergelijking met de beelden die we op social media hadden gezien viel de schade in Sissi mee. Bij ons hotel waren een aantal parasols weggewaaid. De terrassen gaven een desolate aanblik. De Griekse vlag heeft betere tijden gekend. De vissersboten lagen veilig in de haven. De lucht boven de bergen zag er nog heel dreigend uit.

In de loop van de ochtend begon het weer te regenen. We bleven voor de tweede dag op rij op onze hotelkamer want een ritje met de auto door de bergen leek ons niet verstandig…

Waterhoos boven de Kretenzische Zee

De ochtend na de kleurrijke zonsondergang deden we de gordijn open en toen zagen we dit weerbeeld. We wisten dat het weer zo omslaan, maar dit was toch wel even slikken.

We gingen naar de ontbijtzaal vanwaar we uitkeken op het zwembad en de imposante wolkenluchten.

Plotseling zagen we een bijzonder fenomeen boven zee. Het was een waterhoos. De waterhoos was langere tijd aanwezig en schoof van het oosten naar het westen. Nadat ik met de telefoon een foto had gemaakt sprintte ik naar de kamer om vanaf het balkon foto’s te maken met de spiegelreflexcamera en de bridgecamera.

Na het ontbijt maakte ik een wandeling in de buurt van het hotel. De dreigende wolkenluchten waren wel mooi om te zien. Boven de bergen was de lucht dreigender en daar regende het ook al. Het duurde niet lang tot het ook boven de Kretenzische Zee en aan de kust heel hard ging regenen. De rest van de dag was het noodweer. Vanuit Nederland kregen we appjes van ongeruste vrienden en collega’s. Ze hadden in het nieuws gelezen en op het nieuws gehoord over het noodweer op Kreta. Wij zaten gelukkig hoog en droog op onze hotelkamer.

Zonsondergang op Kreta

Ik vind het mooi om zonsopkomsten en zonsondergangen te zien en te fotograferen. Met name tijdens de vakanties aan zee. Tijdens de vakantie op Kreta hadden we zicht op het noorden, dus een zon zien opkomen uit of ondergaan in de zee zat er deze keer niet in. De eerste week van de vakantie hadden we mooi zonnig en stabiel weer. Dat leverde geen mooie gekleurde luchten op. Op de zevende dag van de vakantie was dat anders. Vanaf ons balkon keek ik naar het westen en zag daar de lucht mooi kleuren. Vol verwachting wandelde ik met de camera naar de kust.

Ik werd niet teleurgesteld in mijn verwachtingen. Het was een kleurrijke zonsondergang.

Klik de foto’s aan voor groot formaat.

Deze kleurrijke zonsondergang was de voorbode voor een weersomslag, maar daarover later meer…

Knossos op Kreta

Op de zevende dag van onze vakantie gingen we naar de archeologische stad Knossos. De door de Britse archeoloog sir Arthur John Evans uitgevoerde reconstructies geven de bezoekers een inzicht in de structuur van zo’n Minoïsch paleizencomplex. Kreta is de poort waardoor de heel oude beschaving van het Midden-Oosten Europa binnenkwam. Deze beschaving kwam tot een hoogtepunt onder koning Minos. Kreta heeft in de Minoïsche tijd een enorme bloeitijd gekend, het toppunt van bloei zou hebben gelegen tussen 3000 en 1000 v. Chr.

Tien eeuwen lang was Knossos de eerste en grootste stad in Griekenland en van heel Europa. Nu zijn er nog de prachtige overblijfselen van het grote paleis van koning Minos, de villa’s, het theater, grote kruiken en de graven. Op deze plaats leefde de mens voor het eerst ongeveer 6000 jaar voor Chr. in een georganiseerde gemeenschap. Uit 3000 en 1000 v. Chr stammen ook de vele mythen. Bijvoorbeeld hoe koningszoon Thesus het monster Minotaurus, half stier half mens, dat in het labyrint van Minos woonde, overwon en doodde. 

Evans, de beroemde Engelse archeoloog, was er zeker van dat er een kern van waarheid moest zitten in de ongelooflijke verhalen uit het Minoïsche tijdperk op Kreta. Evans heeft er zijn levenswerk van gemaakt om uit te zoeken wie die mensen waren die in de oudheid zoveel technisch vernuft hadden om zo’n ontzaglijk bouwwerk tot stand te brengen. Ongeveer 25 jaar is hij is hij op die plek aan het graven en onderzoeken geweest. Vervolgens heeft hij op die ruïnes het enorme paleis weer opgebouwd, zoals hij vermoedde dat het er ooit moest hebben uitgezien. De mooie en grote Minoïsche paleizen op Kreta zijn allemaal verwoest, Volgens de geleerden is dit gebeurd door een verschrikkelijke uitbarsting van de vulkaan Santorini op het tegenwoordige eiland Thira (Santorini), bijna 150 km ten noorden van Kreta. Die uitbarsting heeft plaats gevonden omstreeks 1500 v.Chr. en ging gepaard met allesverwoestende aardschokken en ongekend hoge vloedgolven. Voor die tijd en daarna zou nergens op de wereld ooit een natuurramp met zo’n vernietigende kracht hebben plaatsgevonden. Bron is deze site.

Bijen en een bidsprinkhaan op Kreta

De meeste middagen gingen we relaxen en lezen op een ligbed in de tuin van het hotel. We hoefden niet bang te zijn dat we geen plekje konden bemachtigen, er was volop ruimte. We lagen meestal in de hoek vlak naast de palmen en met uitzicht op zee. Omdat er steeds vaker huidkanker wordt gediagnostiseerd liggen we overigens alleen nog in de schaduw.

Naast de palmen stonden struiken. Ik weet niet hoe ze heten, maar ze deden me denken aan rhododendrons. De struiken zaten onder de spint. Dat leverde voor de bijen en andere insecten een lekker hapje op. Met de bridgecamera in de macrostand heb ik een fotoserie gemaakt. Terwijl ik ‘op jacht’ was naar de bijen ontdekte ik een Europese bidsprinkhaan.

Aan het einde van de middag trokken we ons meestal terug op ons balkon met uitzicht op de Kretenzische Zee. Op een middag voer er een vissersbootje langs. Gelukkig lag de camera voor het grijpen.

Lassithi Plateau op Kreta

Op de zesde dag van onze vakantie reden we met de auto naar het Lasithi Plateau. Via een slingerende weg door het Dikte gebergte kom je bij de Lasshiti hoogvlakte aan. Het Lassithi plateau ligt op een hoogte van 800 tot 900 meter van de zeespiegel en is ongeveer tien kilometer lang en vier tot vijf kilometer breed. Rondom het plateau liggen de Dikti bergen. Het hoogste punt ligt op 2.148 meter, wat ook wel Spathi genoemd.

In de tijd dat de Venetianen het eiland bewoonden, in de jaren ’50 en ’60 besloten ze om hier graan te gaan verbouwen. Ze legden het land droog door een slim irrigatiesysteem waarbij ze ook gebruikt maakten van windmolens. Zo ontstond hier door de eeuwen heen een windmolenpark. Dit was een van de eerste windmolenparken van Europa. Nu zie je verspreid over het plateau nog diverse overblijfselen van de windmolens en veel molens zijn of worden gerenoveerd.

Op het Lassithi Plateau vind je nog het authentieke plattelandsleven van Kreta. Je bent in een beschermd natuurgebied en dat zie je in alles terug. De inwoners zijn dol op hun oude gewoonten en tradities. In dorpen als Tzermiado en Agios Georgios staat de tijd stil. De bewoners vinden het in de regel prima dat ze op de foto komen, mits je van tevoren om toestemming vraagt.