Kunstwerk

De Schaatser

/ Jetskefotografie / 13 Comments

Tijdens de koffie herinnerde Jan mij eraan dat ik hem nog een keer zou meenemen naar het monument ’De Schaatser’. Dat leek me een goed plan op die bewuste winterdag. Tijdens de koffie konden we nog niet bevroeden dat we, op weg naar ‘De Schaatser’, ook echte schaatsers in De Weerribben zouden vastleggen. Het schaatsen op natuurijs was niet verantwoord, toch lieten velen zich er niet van weerhouden om de ijzers onder te binden.

Na de fotosessie in De Weerribben…

… reden we via Wetering, Nederland, Blokzijl, Moespot en de Leeuwte naar Sint Jansklooster. Jan had de fotoserie gezien die ik in augustus 2022 van het monument maakte, maar toen we eenmaal bij het monument stonden was hij onder de indruk hoe kunstig dit beeld is gemaakt. Het kunstwerk is namelijk gemaakt van kleine schaatsjes, de zogenaamde Friese doorlopers. Albert Weijs, woonachtig in Sint Jansklooster maakte dit kunstwerk.

‘De Schaatser’ is een ode aan Evert van Benthem, van Benthem, geboren in Sint Jansklooster, won in 1985 en in 1986 de Elfstedentocht. In 1985 ontdekte Van Benthem na de finish dat er er een stuk ijzer uit zijn rechterschaats was gebroken. Ook dat heeft de kunstenaar terug laten komen in het kunstwerk. Door het grijze weer waren enkele foto’s al min of meer zwart/wit geworden. Ik heb toen maar besloten om ook andere foto’s om te zetten naar zwart/wit.

Wordt vervolgd.

Waterloopbos (5)

/ Jetskefotografie / 13 Comments

Vandaag neem ik jullie voor de vijfde en laatste keer mee naar het Waterloopbos. Ik had er al een fikse wandeling opzitten en was inmiddels weer in de buurt van de parkeerplaats. Ik bedacht me op het laatste moment dat ook de Deltagoot nog wilde meepakken.

De Deltagoot is in 1980 in gebruik genomen als proeftuin voor de stormvloedkering in Zeeland. Door water in grote golven tussen de betonnen wanden te laten bulderen, werd de kracht van de pijlers getest. Ook de constructies van bijvoorbeeld olieplatforms en windmolens in zee zijn er getest. Tot 2015 is de goot gebruikt. Het is de laatste plek in het Waterloopbos waar waterstaatkundige proeven zijn gedaan. Op deze site kun je historische foto’s en filmpjes zien van de Deltagoot. De functie van deze oude Deltagoot werd overgenomen door een nieuwe testgoot in Delft, bij het instituut Deltares. Zie dit filmpje op YouTube.

In 2015 werd de Deltagoot cadeau gedaan aan Natuurmonumenten. Natuurmonumenten besloot er een kunstwerk van te maken. Via de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) kwam Natuurmonumenten bij Atelier de Lyon | RAAAF terecht. De betonnen bak van 240 meter lang werd uitgegraven. Delen van de wand zijn uitgezaagd en er dwars op de wand teruggezet. Door het uitgraven is er ook water rondom de goot gekomen. Dat geeft een fraaie weerspiegeling van de betonnen delen. Zodat het geheel nog imposanter lijkt.

Op deze site staat het volgende geschreven… Deltawerk// bevraagt het streven naar onverwoestbaarheid en is een experiment in actieve ruïne-vorming. Net als het doorgezaagde Rijksmonument Bunker 599 is het een pleidooi voor een radicaal andere omgang met cultureel erfgoed. Door dit kolossale monument van de Nederlandse strijd tegen het water uit te graven komt dit “Deltawerk op schaal” zelf in het water te staan. De reusachtige omvang van de experimenten wordt hierdoor ervaarbaar voor het publiek. Bij afwezigheid van de golven wordt de allesverwoestende kracht van het water invoelbaar gemaakt door grote blokken uit de betonnen muren te zagen, 90 graden te draaien en te kantelen. Er ontstaat een nieuw ritme van vallende platen. Deze doorsnijdingen openen het kunstwerk richting de andere testmodellen in het Waterloopbos. De zwaarte van het werk wordt een fysieke ervaring doordat de bezoeker onder de massieve blokken over het water kan lopen. Eenmaal binnen wordt men geconfronteerd met een groots perspectief op de leegte tussen de platen. Ontwerpers: Atelier de Lyon | RAAAF.

De zon zakte steeds verder en ‘dreigde’ bijna achter de bomen te verdwijnen. Als ik de Deltagoot nog in het zonnetje zou willen fotograferen dan was het zaak om door te stappen. Toch bleef ik wat langer stilstaan bij het volgende tafereeltje. Twee mannetjes en een vrouwtje wilde eenden dobberden in het water naast de Deltagoot. Ik concludeerde dat het een paartje was met een mannetje teveel. Naar het idee van het ene mannetje kwam de concurrentie te dichtbij. Hij joeg het mannetje er vandoor. Een heuse achtervolging was het resultaat. Toen hij de concurrent, naar zijn idee, ver genoeg had verdreven keerde hij zich om en zwom hij terug naar zijn vrouwtje. Het verdreven mannetje kwam echter net zo snel weer achter hem aan voegde zich weer bij het tweetal.

Het kunstwerk, Deltawerk// is een mooi object voor fotografen. Maar ook wandelaars nemen er graag een kijkje. De drie dames kwamen een fotograaf tegen die ze toevallig kenden. De fotograaf was bezig met foto’s maken voor een fotowedstrijd, zo hoorde ik toen ik er langs liep.

Nog een laatste blik op het kunstwerk tegen de ‘gouden’ bomen en op de ondergaande zon. En tot slot nog een kijkje binnenin de goot die deels beschenen werd door de laatste zonnestralen op die prachtige herfstdag.

Plastic Soep

/ Jetskefotografie / 13 Comments

Toen ik op een zondagmiddag een foto maakte van een grote vis van dahlia’s zag ik daar ook een walvis met een buik vol plastic. Op dat moment had ik geen tijd om het object uitgebreid te fotograferen, daarom ging ik later nog een keer terug. Museum Miramar vraagt met deze objecten met de buik vol plastic aandacht voor een wereldwijd probleem…

Ook op Nature Today werd er onlangs aandacht besteed aan dit probleem. Zie deze site van Nature Today. Onderzoekers van onder andere Wageningen Marine Research hebben recent in het wetenschappelijke tijdschrift Polar Biology een artikel gepubliceerd, waarin het voorkomen van plastic en ander afval in IJslandse poolvossen wordt beschreven. De resultaten laten zien dat poolvossen op IJsland al sinds de jaren 90 plastic inslikken.

In museum Miramar is sinds 2020 de expositie ‘Plastic Soep’ te zien. Hoe is de productie van plastic ooit begonnen, welke gevolgen heeft plastic, en ons gebruik ervan, op onze planeet, en hoe ziet onze plastic toekomst er uit? De wisselexpositie neemt je mee langs een tijdlijn van plasticproductie en grote natuurrampen, tot initiatieven om ons plastic gebruik te verminderen en om te laten zien hoe we zelf kunnen helpen.

In de tuin van museum Miramar staat er behalve een walvis ook een dolfijn vol met plastic…

De Schaatser

/ Jetskefotografie / 15 Comments

Jazeker, ik ga het in de zomer hebben over een schaatser of beter gezegd… ‘dé schaatser’. Een paar weken geleden reed ik vanaf het bezoekerscentrum in Sint Jansklooster weer richting huis. Ik zag een groepje fietsers fotograferen bij een monument. Ik parkeerde mijn auto in de buurt van het monument en wel bij een fietstunnel.

Ik zag dat er afbeeldingen op de wanden van de tunnel stonden. Ik besloot om eerst de fietstunnel te gaan bekijken. Bij de derde foto heb je zicht op het monument.

Omdat ik weet dat de tweevoudige winnaar van de Elfstedentocht Evert van Benthem in Sint Jansklooster woonde had ik al snel door dat dit kunstwerk ter ere van hem is. Onder de woorden ‘de schaatser’ is het Elfstedenkruisje ingegraveerd.

Het kunstwerk is gemaakt van kleine schaatsjes, de zogenaamde Friese doorlopers. Albert Weijs, woonachtig in Sint Jansklooster maakte dit kunstwerk.

Evert van Benthem (Sint Jansklooster, 21 november 1958) is een Nederlands schaatser die twee jaar achter elkaar (1985 en 1986) de Elfstedentocht won. Tegenwoordig woont hij in Canada.

Evert van Benthem is opgegroeid in Ens. Als boer in de Leeuwte (tussen Sint Jansklooster en Vollenhove) krijgt hij landelijke bekendheid als hij op 21 februari 1985 de 13de Elfstedentocht wint. Samen met de marathonrijders Jan Kooiman, Jos Niesten en Henri Ruitenberg nadert hij als eerste de finish. In de eindsprint behaalt Van Benthem uiteindelijk met enkele meters een nipte overwinning. Pas na de finish kwam hij tot de ontdekking dat er een stuk uit het ijzer van zijn schaats was afgebroken. Deze schaats is later in het Eerste Friese Schaatsmuseum tentoongesteld.

Wanneer de tocht het jaar daarop, op 26 februari 1986 wederom gehouden wordt, rijden Rein Jonker en Robert Kamperman in de frontlinie met Van Benthem mee. Van Benthem blijft echter aan kop, en staat die positie niet meer af. Hij blijkt wederom de sterkste en wint de rit met een tijd van 6.55.17 uur.

De volgende Elfstedentocht is in 1997 als Van Benthem inmiddels is gestopt als wedstrijdschaatser. Hij rijdt deze tocht als tourrijder en maakte er een ereronde van. In sommige steden is het onthaal zo geweldig dat hij zelfs nog eens terugschaatst. Tijdens deze koers neemt hij een pauze om de finale van de wedstrijdrijders te bekijken op TV en ziet hij zijn jongere broer Henk vierde worden. Bron is deze site.

Op de site van NOS staat het volgende geschreven… Het beeld heet ‘De Schaatser’, en de schaatser in kwestie weet wel waarom. “Als ze het hier in het dorp over mij hadden, en volgens mij gebeurde dat nogal eens, dan hadden het ze het nooit over Evert van Benthem, maar altijd over ‘de schaatser’.

Via deze link kun je een filmpje zien op de site van De Stentor met de onthulling van het kunstwerk.

Schokland, de Misthoorn en de Lichtwachterswoning

/ Jetskefotografie / 10 Comments

Vandaag neem ik jullie voor de vierde en laatste keer naar het voormalige eiland Schokland. Al struinend langs de palenrijen naderden we het huisje ´De Misthoorn´.

In dit gebouw werd de misthoorn bediend. Eeuwenlang waarschuwde men bij mist de schepen vanaf de wal met een schelp. Later vuurde men kanonnen af om bij mist de schepen te waarschuwen voor de naderende kust. Ook werden er op vuurtorens explosieven tot ontbranding
gebracht. Later deed de mistbel zijn intrede. In dit gebouw stond een zware petroleummotor die een compressor aandreef, die de lucht naar twee ketels perste. Bij mist liet men de perslucht ontsnappen naar een hoorn op het dak. Volgens overlevering leek het geluid op een loeiende koe. Bron is deze site.

Nadat Schokland op gezag van de overheid in 1859 ontruimd moest worden, bleven er een paar mensen op het eiland achter om zorg te dragen voor de haven en voor de vuurtorens. De overheid was van plan ook deze zorg te laten vervallen, maar door een initiatief van de schipper en handelaar Willem Jan Schuttevaer (1798 – 1881) , oprichter van de Koninklijke Schippersvereniging Schuttevaer werd in 1901 in ‘Emmeloord’ op het noordelijk deel van het eiland een woning voor de lichtwachter gebouwd. De lichtwachterswoning werd een fraai en solide woning en het mocht wat kosten. De woning staat op maar liefst 67 heipalen van 8 meter lengte. In 1996 is het pand inwendig opnieuw gewijzigd en sindsdien functioneert het als vergaderruimte. Bron is deze site.

Naast De Lichtwachterswoning staat een kunstwerk. Dit kunstwerk van de Amsterdamse kunstenaressen Annet Bult en Marianne Meinema toont de contouren van de dodenakker. De markering staat in een schelpenpad. “Als de zon schijnt, zowel uit het oosten als het westen, reflecteren de namen in het zilver van het schelpenpad”‘, aldus de kunstenares Marianne Meinema. “Dan is het als het ware dat de mensen weer op de begraafplaats liggen”.
Bij het graafwerk kwamen de kunstenaressen af en toe nog stukjes been tegen. Zij werkten dan ook precies op de plaats waar in het verleden de begraafplaats lag. Lees er alles over op deze site.

Nog één keer achterom kijken om een laatste foto te nemen en met deze foto sluit ik de serie over Schokland af.

Bij de Leijen

/ Jetskefotografie / 15 Comments

Een paar weken geleden gingen mijn fotomaatje en ik naar de Leijen bij De Tike.

Het pad naar de vogelkijkhut was modderig. Gelukkig waren we qua schoeisel goed voorbereid.

Halverwege het pad genoten we van het uitzicht op het zilverkleurige riet.

Het laatste deel van de wandeling gaat via een vlonder. Dat loopt net wat comfortabeler.

We hadden de hoop uitgesproken dat we misschien daar baltsende futen zouden treffen, maar helaas. Naast het mooie uitzicht was er weinig leven te bekennen.

Door het zijluik hadden we onderstaand uitzicht.

Achter het riet zwom een groepje smienten. Ze hadden het druk met elkaar. Jan dacht dat ze voorjaar in hun kop hadden. Toen het er op leek dat de smienten niet van plan waren om voorlangs te zwemmen en er verder ook niets spannends gebeurde besloten we weer terug te wandelen.

Onderweg naar de parkeerplaats maakte Jan een aantal detailfoto’s van diverse soorten mos. Die fotoserie is te zien op zijn weblog.

Terwijl Jan bezig was met het maken van bovenstaande fotoserie richtte ik mijn blik op het kunstwerk naast de parkeerplaats.

Naast het kunstwerk is een nieuwe picknicktafel geplaatst. Op een warmere dag is het daar vast goed toeven.

Ik was van plan om een apart log te maken over het kunstwerk, maar daar zie ik toch vanaf. Voor een mooie beschrijving en fotoserie verwijs ik gewoon naar het weblog van mijn fotomaatje.

Kunstwerk ‘Fuik’

/ Jetskefotografie / 13 Comments

Op een avond maakte ik nog een ritje langs de Waddendijk. Ik kwam uit bij de passantenhaven van Oudeschild. Daar zag ik een nieuw kunstwerk.

Ik trof het wat betreft het tijdstip, de avondzon scheen namelijk heel mooi op het kunstwerk. Op deze manier kwam het roest ‘tot leven’.

Het kunstwerk is gemaakt door Paulien Valk. De fuik is een oud vangnet die werd gebruikt bij het vissen. Zo verwijst de vorm naar het dorp en haar inwoners. In dit kunstwerk is de vorm geabstraheerd en voorzien van acrylglas. In deze hoedanigheid staat het ook symbool voor het vangen van ruimte, lucht, dromen, ideeën, wind en zee.

Ik heb me daar met de camera heerlijk uitgeleefd.

Op het randje

/ Jetskefotografie / 8 Comments

Binnenin het kunstwerk, in de Deltagoot stond een fotograaf op één van de loopbruggen. Deze loopbruggen van 9 meter breed en 32 meter lang staan haaks op de goot.

Het was voor hem geen probleem dat wij voor hem gingen staan om ook enkele plaatjes te schieten van het doorkijkje binnenin de goot. Nadat de fotograaf door de zoeker had gekeken was hij kennelijk nog niet tevreden over het standpunt. Hij schoof zijn statief en zijn opstapje naar achteren tot op het randje.

We maakten  een praatje met de fotograaf en grapten over zijn actie op het randje en een eventuele zwempartij. Hij vertelde dat hij daar in de zomer wel eens had gezwommen.

En dit is dan het uitzicht.

Toen we aan de cappuccino met kwarktaart zaten in paviljoen Het ProefLab zagen we de man achter een informatietafel van Natuurmonumenten. Hij is dus behalve fotograaf ook vrijwilliger bij Natuurmonumenten.

Met deze foto’s sluit ik mijn weblogseries over onze prachtige fotokuier in het Waterloopbos af. Mijn vriendin en ik kwamen  tot de conclusie dat een dergelijke gezamenlijke fotokuier voor herhaling vatbaar is.